Latijns Amerika opgeschrikt door oorlogsdreiging van Chávez tegen Colombia

Voor het eerst in tien jaar neemt Colombia de oorlogsdreigingen van de Venezolaanse president Hugo Chávez serieus. Het hele continent was in rep en roer toen Chávez op dreigende toon burgers en militairen van zijn land opriep om “zich voor te bereiden op de oorlog” met hun buurland. Het grensgebied met Colombia is een brandhaard geworden zoals nog maar weinig is voorgekomen in de geschiedenis van Venezuela. Dat Chávez´ eigen regering de brandhaard heeft aangestoken, zonder zich te bekommeren om de gevolgen, is een ernstige zaak.

De Colombiaanse president Álvaro Uribe reageerde verontrust en stapte naar de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en de Veiligheidsraad van de VN “in verband met de oorlogsdreigingen door de regering van Venezuela”. “Colombia heeft geen enkel gebaar van oorlog gemaakt, en zal dit ook niet doen, in de richting van de internationale gemeenschap, en al helemaal niet naar broederlanden”, gaf de Colombiaanse president te kennen in een persbericht. “We gaan geen Berlijnse Muur bouwen om ons van elkaar te scheiden”, zei Uribe drie dagen geleden als antwoord op de dreiging van Chávez om de gemeenschappelijke grens te sluiten. “Onze vaderlanden kunnen niet van elkaar worden gescheiden”, voegde hij eraan toe.

Chávez had zich vrij agressief geuit. “Laten we geen dag verliezen bij deze belangrijke missie: we moeten ons voorbereiden op de oorlog en het volk helpen zich voor te bereiden op de oorlog, want het is de verantwoordelijkheid van ons allen”. Om te benadrukken “dat een gewapend conflict het beste te voorkomen is door erop voorbereid te zijn” riep Chávez de hele samenleving op zich te mobiliseren: “Heer commandant van het militair garnizoen, strijdbataljons, laten we ons ervoor klaar maken; revolutionaire studenten, arbeiders, vrouwen, wees allen klaar om dit heilige vaderland, dat Venezuela heet, te verdedigen.”

Chávez beschuldigde Uribe ervan Colombia te hebben “overgedragen” aan de VS, als toespeling op het pas getekende akkoord tussen Bogotá en Washington op grond waarvan het Pentagon zeven militaire bases mag gebruiken op Colombiaans grondgebied. De Colombiaanse leider gaf te kennen dat het akkoord Colombia tot “een extra staat” van de VS zou maken. “Het akkoord is in strijd met de Colombiaanse Grondwet en het internationale recht”, voegde hij eraan toe. Chávez waarschuwde dat “er gepraat moet worden met de grote baas, en daarom zeg ik tegen president Obama: ‘U moet zich niet vergissen want u beveelt een open aanval op Venezuela via Colombia’.”

In Bogotá wordt gezegd dat een voorzichtige bemiddeling door de Braziliaanse president Lula da Silva en de Spaanse premier Rodríguez Zapatero de tijdbom tussen Colombia en Venezuela onschadelijk kan maken. De Colombiaanse pers wijst er opnieuw op dat Zapatero zijn goede diensten heeft aangeboden om de crisis te bezweren. De Colombiaanse minister van buitenlandse zaken, Jaime Bermúdez, vroeg aan Spanje om de gebeurtenissen aan de grens met Venezuela te verifiëren en in het oog te houden.

Het Bogotaanse tijdschrift Semana zegt dat in Colombia “nergens anders over wordt gesproken dan over een mogelijke oorlog met Venezuela”. Een aantal dagen geleden gaf Chávez het belangrijkste bevel tot mobilisering van de strijdkrachten van zijn regeringsperiode. Hij stuurde 15.000 leden van de Nationale Garde naar de aan Colombia grenzende staten (Zulia, Táchira, Amazonas, Bolívar en Apure). Een paar dagen daarvoor sloot hij de grens als reactie op de moord op twee Venezolaanse gardeleden die volgens Caracas door Colombiaanse paramilitairen zou zijn gepleegd. Deze moorden waren een nieuwe schakel in een reeks van gebeurtenissen die getuigen van de ernstige situatie aan de grens, zoals de massamoord twee weken geleden op elf jongeren – waarvan acht Colombianen – in de Venezolaanse grensstaat Táchira. Massale deportaties, gevangenneming van vermoedelijke spionnen en de opruiende retoriek van Chávez hebben de lijst compleet gemaakt.

In zowel Caracas als Bogotá heerst het idee dat de dreigende taal van Chávez op zijn minst gedeeltelijk is ingegeven door de afname van zijn populariteit en door sociale problemen als gevolg van de afsluitingen van elektriciteit en de rantsoenering van water. Tulio Hernández, columnist van de Caraceense krant ‘El Nacional’ zegt dat Chávez als gevolg van zijn verslechterende imago “het land bijeen moet houden en de militarisering moet rechtvaardigen van grensstaten met landen die hem tegenwerken”. Volgens onderzoeksbureau Datanálisis in Caracas “slaat de Venezolaanse regering alarm vanwege de afnemende populariteit van Chávez. (…) Hij moet het contact met het volk vóór de verkiezingen herstellen en neemt een pakket maatregelen om dit te bereiken. De toename van overheidsuitgaven is een deel van deze strategie. Het is niet zo vreemd dat hij dit aanvult met een verbaal grensconflict met Colombia.” Volgens de Colombiaanse ex-viceminister van buitenlands zaken Camilo Reyes “verhult Chávez de lastige interne situatie door te dreigen met een oolog met Colombia. Colombia moet hier uiterst kalm en voorzichtig mee omgaan want dit is een signaal van een situatie die verslechtert in plaats van verbetert.”

Caracas en Bogotá hebben hun betrekkingen sinds eind juli bevroren vanwege een militair akkoord tussen Colombia en de VS. Sindsdien is de bilaterale handel tussen beide landen, die meer dan 7 miljard dollar bedroeg in 2008, ingestort en is de spanning toegenomen, met name rondom de meer dan 2000 kilometer lange grens tussen Venezuela en Colombia. In het grensgebied van de Venzolaanse staat Táchira heeft de politieke crisis ernstige gevolgen vanwege het instorten van de formele en informele handel, waar beide landen afhankelijk van zijn. De spanning tussen Bogotá en Caracas treft meer dan 250.000 mensen die leven van het handelsverkeer tussen het noorden van de Colombiaanse staat Santander en het Venezolaanse Táchira. In september bedroeg de Colombiaanse export naar hun buurland nog maar de helft van wat dit in 2008 is geweest.
Bron: ERBOL