Evo Morales opnieuw president

Verslag van de info-avond over de Boliviaanse verkiezingen

Na de spannende verkiezingen in Honduras en Uruguay, waar zowel een conservatieve als een progressieve presidentskandidaat gekozen werden, verschoof de interregionale aandacht op 6 december naar de presidentsverkiezingen in Bolivia. Peilingen gaven afgelopen weken al aan dat de socialistische president Evo Morales op ongeveer vijftig procent steun van de bevolking kon rekenen. Zijn conservatieve rivaal Manfred Reyes Villa uit Cochabamba zou volgens analisten slechts mogen hopen op de helft van de stemmen.

Terwijl Bolivia zich opmaakte voor de stembus, organiseerden de jongerenorganisatie Ojalá en stichting Chakana een info-avond over de presidentsverkiezingen voor de grote Boliviaanse gemeenschap in Amsterdam. Hoe heeft Morales het de afgelopen vier jaar gedaan? En welke problemen zou hij bij zijn herverkiezing als eerste moeten aanpakken? Een panel van vier deskundige sprekers - journaliste Maya Haanskorf (La Chispa), antropoloog Ton Salman (Vrije Universiteit), programmamedewerkster Ria Hulsman (Hivos) en de Boliviaanse migrant Sergei van Diemen – mochten in het eerste uur hierover hun persoonlijke mening geven.


Hervormingen

De avond werd geopend door een introductie van de Boliviaanse ambassadeur in Nederland, Roberto Calzadilla. Zijn speech behelsde voornamelijk de vooruitgangen die Bolivia onder Morales geboekt heeft. ‘Bolivia’, vertelde de ambassadeur tegenover een volle zaal, ‘staat bij de buitenwereld nog steeds bekend als een arm land dat een geschiedenis van geweldadige staatssgrepen en conflicten kent. Een land dat volgens de Amerikanen verandert in een narco-staat, omdat Morales niet de coca-handel aanpakt. Maar dit is onzin. Wij zijn een rijk land met een rijke cultuur. Het is alleen onacceptabel dat wij onze natuurlijke hulpbronnen als gas aan het rijke westen verkopen, terwijl onze eigen mensen nog steeds hun eten moeten klaarmaken met hout en vuur.' Volgens Calzadilla probeert Morales slechts die socio-economische armoedekloof te verkleinen via democratische hervormingen, transparentie en economische nationalisatie.

Maja Haanskorf zette op dat laatste punt haar vraagtekens. Volgens haar is Bolivia voor haar industrialisatieproces nog teveel afhankelijk van buitenlandse bedrijven. De nationalisatie van diverse energiebedrijven is overigens wel succesvol geweest, want het heeft de staatskas extra reserves opgeleverd. Toch schrikt de anti-kapitalistische retoriek van Morales potentiele investeerders af. Haanskorf vraagt zich af de inheemse president sowieso wel de man is die de polisaratie in het land kan tegengaan.

Ria Hulsman deelde grotendeels Haanskorf zorg. Ondanks dat Morales aardige succes geboekt heeft, zoals de rechten van de inheemsen in de grondwet vast te leggen, bekritiseerde zij de regering-Morales voor niet genoeg aandacht te hebben geschonken aan de hervorming van juridische instituties. Een democratische staat kan immers niet functioneren zonder de gelegimiteerde wetshandhaving die door een onafhankelijk en transparant orgaan gegarandeerd en beschermd wordt. Hulsman ziet dat racisme en machismo heviger is dan ooit. Discriminatie wordt door zowel door links als rechts als instrument ingezet om tegenstanders belachelijk te maken of te stigmatiseren.


Economie vs. ecologie

Ondanks dat Morales op bepaalde sociale en politieke punten de panelleden had teleurgesteld, vonden ze toch dat hij het land in de goede richting duwde. Ton Salman: 'Onder Morales zijn zowel de politici en de bevolking zelfbewuster geworden over hun kansen op de wereldmarkt. Buitenlandse energiebedrijven als Exxon en Shell kunnen niet meer zoals in het verleden voor een prikkie de gasvoorraden opkopen en deze met woekerwinsten doorsluizen naar hun eigen bankrekeningen. Het energiebeleid van de regering heeft ervoor gezorgd dat de winsten uit de gasvoorraden gereserveerd worden voor onderwijs- en gezondheidsprojecten'.

Salman tekende er wel bij aan dat het economisch beleid van Morales om de binnenlandse economie te prikkelen nu toe niet uit de verf is gekomen. Het terugdringen van de enorme werkloosheid, vooral onder jongeren, blijft daarom volgens hem prioriteit nummer één.

De positieve en kritische punten wat betreft de afgelopen ambstperiode van Evo Morales van de sprekers werden gevolgd door een boeiende discussie met het publiek over de uitdagingen voor de toekomst: waar zal de komende 5 jaar door de nieuwe regering aan gewerkt moeten worden? De discussie focuste zich vooral op de relatie tussen economie en ecologie. Hoe is het mogelijk om over te gaan van een economie die gebaseerd is op de exploitatie van primaire producten naar de industrialisatie van deze producten, en daarbij tegelijkertijd rekening te houden met het milieu? Evo Morales richt zich veel op de noodzaak om de Pachamama (Moeder Aarde) te beschermen, maar hoe kan dit gecombineerd worden met de verdere ontwikkeling van de economie?

Later op de avond werd contact gelegd met de Boliviaanse ambassade in Spanje om de stemming van de Boliviaanse migranten aldaar te horen. Een golf van verbazing ging door de zaal toen bleek dat 54% voor de MAS gestemd had en 46% voor Manfred Reyes Villa van de PPB. Dit hoge percentage voor de PPB werd door de medewerkster van de ambassade uitgelegd met de argumenten dat er veel Bolivianen uit de middenklasse in Spanje wonen. De meesten van deze groep zijn afkomstig uit de departementen van de media luna waar over het algemeen rechtser gestemd wordt.

Tussen de presentaties en debatten door werd er gedanst door de dansgroep Bolivia Minka en genoot men van echte Boliviaanse salteñas. Daarnaast werden de bezoekers erop geattendeerd deze nieuwswebsite ‘Bolivia Ahora’ de gaten te houden voor het allerlaatste poltieke en sociale nieuws. Aan het eind van de avond bleven velen nog napraten en debatteren over de politieke situatie in Bolivia. Want al was de avond lang, er was nog veel te bespreken!

Door Ryan Jessurun en Laura Baas