Conflict in Bolivia

14-09-2008

De afgelopen week is in heel Bolivia het conflict tussen de linkse regering en de rechtse oppositie dramatisch opgelaaid. Directe aanleiding was de onvrede van de olie- en gaswinnende opstandige departementen met een nieuwe wet van de regering om de belastingen hierover op nationaal niveau te innen en gelijkmatig over het land te verdelen. Dit leidde de afgelopen weken tot blokkades opgeworpen door rechtse burgercommittee’s rond vooral de zuidelijke en oostelijke steden Tarija en Santa Cruz om zo de gas- en olietoevoer te stremmen. Afgelopen dinsdag kwam de situatie tot escalatie toen burgercommittee’s aangedreven door de rechtse gouverneurs vooral in Santa Cruz maar ook in andere delen van het land allerlei overheidsinstanties op gewelddadige wijze bezetten. De burgercommittee’s bestaan vooral uit studenten van de lokale univeriseitsfederatie (FUL) en jongeren van de jongerenunie van Santa Cruz (UJC) die worden betaald door de prefectuur. Bij de bezettingen vielen tientallen gewonden en het leger moest zich terug trekken. Ook in de zuidelijke stad Tarija werden overheidsgebouwen in bezit genomen door de burgercommittee’s en werd een oliepijpleiding in brand gestoken. Nu bijna een week later zijn de kantoren van bijvoorbeeld het nationale landverdelingsinstituut (INRA), het genationaliseerde telecombedrijf ENTEL en Television Boliviana in Santa Cruz nog steeds bezet. Doel van de bezetters is om de autonomie waarvoor in mei dit jaar vóór gestemd werd verder door te voeren door alle overheidsinstanties door Santa Cruz zelf in handen te nemen en te gaan besturen.

In het noordelijke departement Pando, in het Amazone gebied, is de situatie er nog slechter aan toe. Daar zijn eerder deze week bij een poging van de rechtse burgercommittee’s om het vliegveld te bezetten 8 doden en tientallen gewonden gevallen. In een reactie hierop heeft president Evo Morales in Pando de ‘staat van beleg’ afgekondigd door militairen naar het gebied te sturen en samenscholingen te verbieden. Daarna zijn er bij geweld en beschietingen in de plaatsen El Porvenir en Filadelfia (bij Cobija, Pando) de afgelopen dagen minstens 25 doden gevallen, maar volgens laatste berichten zijn het er waarschijnlijk meer dan 60. Niet alle doden zijn geïdentificeerd. Zowel het nationale regeringsleger (van Evo Morales) als de departementale politie-eenheid (aan de kant van de gouverneur) zijn ingezet. Ooggetuigeverslagen melden dat burgers op de hielen werden gezeten door de de departementale politie-eenheid waarbij ze werden beschoten. Hierdoor zijn er naast de tientallen doden ook meer dan 100 mensen verdwenen. Volgens een lokale (inheemse) leidster van het gebied werden zelfs meerdere zwangere vrouwen en kinderen beschoten en werden mensen van een brug de rivier geduwd om vanaf de brug beschoten te worden.

Een humanitaire regeringscommissie geleid door de ministers van presidentschap en gezondheid heeft inmiddels het gebied kunnen bereiken waar het bloedbad onder de plattelandsbevolking plaatsvond. De commissie heeft als doel om de gewonden te helpen die niet naar gezondheidsposten durven te gaan uit angst te worden vermoord door huurmoordenaars die waarschijnlijk gecontracteerd zijn door de gouverneur van Pando, Leopoldo López (www.erbol.com.bo 14-09-2008).

President Evo Morales heeft eerder deze week op de gewelddadigheden gereageerd door de ambassadeur van de VS Philip Goldberg naar huis te sturen omdat die verdacht wordt van samenzwering met de vijf zich afscheidende departementen aangezien Goldberg ook in Servië post heeft gehad voordat Kosovo zichzelf autonoom verklaarde in februari dit jaar (zie documentaire van nationale zender Canal 7: http://bolivia.indymedia.org/node/18635). In een reactie hierop hebben de VS ook de Boliviaanse ambassadeur in de VS naar huis gestuurd. Hugo Chavez van Venezuela heeft uit solidariteit met Bolivia zijn VS-ambassadeur terug gestuurd waarop de VS weer de Venezolaanse ambassadeur naar huis stuurde.

De Europese Unie heeft aangeboden om te bemiddelen in overleg tussen de regering en de oppositie. Gouverneur Mario Cossio van het zuidelijke departement Tarija is inmiddels naar La Paz gevlogen om met de regering in dialoog te gaan over een oplossing van het conflict. De andere vier gouverneurs van de in totaal vijf opstandige departementen zijn echter naar Pando gereisd om overleg te plegen met en steun te betuigen aan gouverneur Fernández van Pando. Argentinië en Brazilië hebben Evo Morales hulp in de vorm van bemiddeling aangeboden wat de president in eerste instantie had afgewezen. Toch wordt nu een speciale vergadering van Zuid Amerikaanse presidenten voorbereid voor morgen (maandag 15 september) in Santiago.


Auteur: Laura Baas, namens Ojalá, autonome jongerenorganisatie voor Latijns Amerika